گرافیک محیطی 
در یک محیط باید میان زیبایی و عملکرد ارتباط برقرار کرد. طراحی محیطی برای زیبا کردن محیط بصری، آگاه کردن، ارتباط برقرار نمودن و غیره به عنوان یک اهرم پرقدرت نقش ایفا می کند. طراحی محیطی برای انواع محیط ها مانند رستوران ها، پارک ها، مجتمع های اداری و فرهنگی و تجاری، باغ وحش ها و بیمارستان ها کاربرد دارد. « پیکتوگرام» ها یا علائم تصویری، سیستم های هدایت بصری، طراحی بدنه ی ساختمان ها و فروشگاه ها و حتی وسائل نقلیه، بیلبوردها و نقاشی های بزرگ دیواری و غیره، جزء تقسیم بندی های گرافیک محیطی محسوب می شود.

گرافیک محیطی ویژه ی کودکان 
شناخت ویژگی های روحی و روانی کودکان در گروه های مختلف سنی، از طریق شناخت خط و رنگ، فضا و فرم، به طراح کمک می کند تا با روحیات آنان آشنا شده و به برقراری ارتباط با این مخاطبان و به وجود آوردن فضایی مناسب برای آن ها کوشش کند. در گرافیک محیطی، برای ایجاد ارتباط بصری با مخاطبان، طراح گرافیک باید پیام رسان باشد؛ پیامی هدف دار درجهت شناساندن محیط. اما پیام و کاربردی بودن آن یکی از ابعاد قضیه است. از ابعاد دیگر آن جنبه ی زیبایی شناسانه و کوشش برای زیبایی و مطلوب کردن محیط است. پس فرم های گرافیکی علاوه بر انتقال پیام به بیننده که با علائم و سمبل ها مطرح می گردد، می تواند در قالبی دیگر نیز، تزئین و زیبایی و بعد عاطفی و روانی محیط را دگرگون کرده و آن را برای مخاطبان دل نشین کند.

روان شناسی محیط : 
روان شناسی محیط یکی از رشته های تخصصی نوپایی است که روی تأثیر متقابل رفتار و عوامل و شرایط فیزیکی معماری و فضایی محیط، بیش از دیگر جنبه ها تأکید دارد. محققان مکتب گشتالت * بیش از دیگر مکاتب به شرایط محیط ( به معنی جامع آن ) توجه دارند. «کوفکا (۱۹۳۵ ) »  یکی از بنیان گذاران این مکتب، محیط را به دو نوع جغرافیایی و رفتاری تفکیک می کند. از نظر وی محیط جغرافیایی به معنی محیطی است که به طور عینی وجود دارد و محیط رفتاری بدان گونه که به وسیله ی فرد تجربه می شود، به کار می رود. لوین که از دیگر محققان مکتب گشتالت به شمار می رود، عقیده دارد رفتار تابع تأثیر متقابل عواملی است که از فرد و محیط سرچشمه می گیرد. وی برای بیان پدیده ی حاصله از تأثیر متقابل عوامل فردی و محیطی، از مفهوم فضای زیستی استفاده می کند. یکی از مهم ترین مبانی این نظر چنین بیان می شود: « رفتار تابع ویژگی های فضای زیست است » .

*. در سال ۱۹۱۰ تا ۱۹۳۰ یک مکتب روان شناسی در برلن به نام روان شناسی گشتالت بنیان گذاری شد. نظریات این مکتب در مورد ادراک توسط ورتایمر کهلر و کوفکا مطرح گردید. مفهوم گشتالت یا شکل کلی عبارت است از سازمانی که خصوصیات اجزاء تشکیل دهنده یا فرایندهای جزئی به تمام کل آن سازمان بستگی دارد.

تأثیر متقابل انسان و محیط: 
انسان با توجه به نیازها، ارزش ها و هدف های خود، محیط را دگرگون می کند و به طور متقابل تحت تأثیر محیط دگرون شده قرار می گیرد. به ویژه تکنولوژی پیشرفته موجب می شود تأثیر انسان بر محیط شدت و سرعت یابد. دگرگونی سریع محیط یکی از ویژگی های بنیادی زمان ماست. هر روز شهرها و محله ها و بناهای جدید ساخته می شوند. این قرارگاه های فیزیکی، الگوهای رفتاری و نقش های اجتماعی نوینی را بر ساکنان خود تحمیل می کنند. طی بیست سال اخیر رشته ی روان شناسی نیز مانند رشته ای علمی متعدد دیگر، بر این پدیده، یعنی بر تأثیر انسان بر محیط و تأثیر متقابل محیط بر انسان، بی توجه نمانده و به یافته های علمی قابل توجه دست یافته است. شرایط محیطی مناسب، به ارضای نیازها ( استراحت، تفریح، تغذیه ، مطالعه و غیره ) کمک می کند و شرایط نامناسب مانع از ارضای نیازها می شود. **

**. روان شناسی محیط، دکتر شهرناز مرتضوی

بیمارستان کودکان 
« امروزه کسی نمی تواند نقش محیط و تأثیرات آن را در هنر و رفتار کودکان نادیده بگیرد. بیمارستان کودکان یکی از محیط هایی است که باید به طراحی محیطی آن توجه شود. این محیط باید دارای طراحی خاص و فضای مناسب حتی برای والدین کودک باشد. علاوه بر پرستاران، مربیان و روان شناسان کودک نیز باید در این محیط حضور داشته باشند و به کودکان از لحاظ روحی و روانی رسیدگی نمایند. یک بیمارستان مناسب بچه ها تنها با نیاز دارویی و پزشکی رو به رو نیست، بلکه نیازهای حرکتی، اجتماعی، تکاملی و احساسی بچه ها باید در نظر گرفته شود. یکی از عوامل مؤثر در بهبودی کودکی که در بیمارستان بستری است، همراه بودن یکی از والدین با اوست. بنابراین فضای مناسب جهت استراحت و تفکر و عبادت والدین ضروری است. »  حرکات و باز های دسته جمعی بخشی از فعالیت های روزانه ی بچه ها است. در محیطی مانند بیمارستان، بجاست که اتاقی برای بازی، طراحی و وسایل و مبلمان و زوایی نرم، درآن به کار برده شود. کودکان معمولاً به آسانی از نشستن و انتظار ناامید و خسته می شوند . پس در یک بیمارستان کودکان، اتاق انتظار و راهروها باید متنوع و شاد باشد و باعث شود که علاقه ی کودکان به ماندن در یک چنین محیطی تحریک شود.بنابراین، چشم انداز و مناظر سرگرم کننده و نقش و طرح ها و نقاشی های مناسب برای بیمارستان کودکان امری ضروری است. این طراحی ها و نقاشی ها باید برای کودک در محیط بیمارستان جذاب و بسیار قابل فهم و دارای قدرت انتقال سریع موضوع باشد. بنابراین کوشش در جهت شناخت ویژگی های کودکان بدیهی به نظر می رسد. (تصویرهای ۱ و ۲ )

تصویر ۱ : کلینیک کودکان در اروپا
تصویر ۲ : کلینیک کودکان در اروپا

محیط اطراف ما باید دارای هماهنگی باشد. هماهنگی یا هارمونی باید به گونه ای ایجاد شودکه حد تعادل را داشته باشد، زیرا در محیط بیمارستان هر کدام از بیماران از نظر روان شناسی، آداب و رسوم و زمینه های فرهنگی و قومی با یکدیگر متفاوت هستند. حرکت یک نیاز اساسی برای کودکان است و جزء احتیاجات آنان محسوب می شود. احتیاج به دویدن و حرکت کردن به اطراف به طور آزادانه را نمی توان نادیده گرفت. کودک بیمار در تخت نیز می تواند با انجام حرکات ملایم این امر را انجام دهد. حرکت و ورزش را می توان به وسیله ی ایجاد طرح ها و نقوش بازی ها در کف راهروها ایجاد کرد، مانند طرح شطرنج، طرح بازی معماگونه و رسیدن از نقطه ای به نقطه ی دیگر به کمک خط یا شمارش اعداد و طرح فلش هایی که جهت را به تناوب نشان می دهد. با ایجاد تصاویر یا حرکت اشکال و فیگورهای ساده بر دیوارها نیز، می توان به حرکت کمک کرد. روان شناسان معتقدند تخیل یکی از مهم ترین قسمت های زندگی کودک است. یکی از تفاوت های کودکان با بزرگسالان درهمین امر است. با استفاده ی صحیح از خیالات کودکان می توان آن ها را به بهبود بیماری یاری کرد. هنگامی که کودکی در بیمارستان بستری می شود، این از وظایف کادر بیمارستان است که علاوه بر بازگرداندن سلامت کودک، به نیازها و رشد طبیعی او توجه داشته باشند. لازمه ی زندگی مطلوب و طبیعی هر کودک، مرتبط بودن او با دیگر کودکان و نوجوانان و بزرگسالان، و بازی کردن ، یادگیری و آموزش است.» بازی کردن یکی از مهمترین ویژگی های رفتاری دوران خردسالی است که نقش مهمی در جریان رشد کودکان دارد. این نیازها باید درطی روز به طور ماهرانه با کاربرد روش های صحیح تشخیص و درمان، برآورده شوند. برای بازی کردن کودک وجود اتاق مخصوص بازی در بیمارستان کودکان امری اجتناب ناپذیر است.

اتاق بازی کودک در بیمارستان 
در این اتاق باید قفسه هایی مخصوص اسباب بازی های مناسب با گروه سنی مختلف درنظر گرفته شود. اسباب بازی می تواند یک حیوان یا عروسک پارچه ای، دوچرخه ی کوچک، بازی های فکری و غیره باشد. وسایل اتاق بازی هم می تواند شامل وسایل پانسمان، ماسک پلاستیکی ، گچ شسکته بندی و وسایل مربوط به گچ گرفتن دست و پای عروسک، دست کش های جراحی، گوشی معاینه ی واقعی و سرنگ های مختلف باشد. یک سری وسایل تزریقات دخل وریدی که از بطری های محلول و لوله هایی که می شود آن را به یک عروسک وصل کرد، نیز می تواند باعث سردرگمی کودک شود. همچنان که بچه ها با این وسایل بازی می کنند و به آن ها دست می زنند، مراقب اتاق کودک و یا پرستار هم می تواند در کنار بازی های آنان با استفاده از یک عروسک طریقه ی انجام و روش کار با آن ها را به کودکان نمایش دهد. یک کودک معمولاً فکرهای بدی درباره ی بیماری اش می کند. همچنین می اندیشد که عاقبت این بیماری با بدن او چه خواهد کرد. برای کمک به او می توان اطلاعات مربوط به ساختمان بدن یا وظایف اعضا و اعمال هر عضو را با کمک تصاویر به او آموزش داد. آموزش بهداشت به کودکان به خصوص زمانی که در بیمارستان هستند، نیز بسیار واجب و ضروری است. می توان با تصاویری که هم خلاصه و گویا و هم حالت طنز وکودکانه دارد، بچه ها را آگاه کرد و پیام های بهداشتی و سلامت را به آنان یاد داد. ( تصویرهای ۳ و ۴ )

تصویر ۳ : پانلی در اتاق بازی به شکل خانه برای بچه ها
تصویر ۴ : به کارگیری تلفن و خانه به عنوان دو وسیله ی مورد علاقه ی کودکان ( استفاده از اصل بزرگ نمایی )

همه ی عناصر می توانند تأثیر یکدیگر را تعدیل کنند و یا تغییر دهند. مهم ترین عامل در این راستا اشل یا مقیاس ا ست . اندازه ی شکل ها نسبت به یکدیگر را مقیاس می گویند و یکی از مهم ترین عوامل، که در تعیین مقیاس دخیل است، اندازه های بدن انسان است. از این رو وسایل و تجهیزات بیمارستان کودکان باید با سایز کودکان متناسب باشد. به طور مثال صندلی چرخ دار، دست شویی و توالت، تلفن عمومی مخصوص کودکان، میز و صندلی ها باید در حد سایز کودک انتخاب شود. کوتاهی و بلندی وسایل و وزن آن ها را باید در نظر گرفت. به کارگیری میزهای گرد و نیم دایره برای کودکان جهت بازی و غذا خوردن مناسب تر هستند. لوازم کودکان در بیمارستان علاوه بر کیفیت مناسب بایستی از ظاهر زیبا و خوشایندی نیز برخوردار باشند. در اتاق های معاینه، تزئینات و تصاویر ساده ای را باید در نظر گرفت تا کودکان درآنجا کمتر وحشت کنند . در قسمت فوقانی میز معاینه وسایل و اشکال متحرکی باید نصب کرد که کودک آن ها را تماشا کند و سرگرم باشد. در فضای باز بیمارستان و محوطه ی چمن کاری نیز باید محیطی برای بازی و سرگرمی کودکان ایجاد کرد. حتی حیوانات اهلی و خانگی را که مورد علاقه ی اکثر کودکان هستند نیز، می توان در این فضا در قفس قرار داد. قراردادن آکواریم و نصب نقاشی و تصاویر در سالن و راهروهای بیمارستان، این محیط را برای کودک دلپذیر و مطبوع می کند. ( تصویرهای ۵ و ۶ )

تصویر ۶ : تلفن عمومی متناسب با اِشل قد کودک

رنگ در بیمارستان کودکان 
چون بیماران این بیمارستان کودکان هستند، رنگ ها باید روشن، جذاب ، همچنین آرام و تسکین دهنده باشند. رنگ، تأثیر بسزایی در بهبود بیماری کودک دارد و طراح نمی تواند به سلیقه ی شخصی، رنگ را در این محیط به کار برد. البته این نکته را باید خاطر نشان کرد که رنگ ها و فرهنگ مردم در کشورها و ناحیه های مختلف تأثیر خود را روی محیط نیز می گذارد، اما در این مورد ( بیمارستان کودکان )، یعنی محیطی که از حساسیت ویژه ای برخوردار است، چون مخاطبان آنجا هم کودک و هم بیمار هستند، باید در انتخاب رنگ، گذشته از توجه به کودکانه بودن و شاد و جذاب بودن رنگ ها، باید به تسکین بخش بودن آن نیز توجه کرد. طبق تحقیقاتی که روی بخش های مختلف چند بیمارستان کودکان انجام گرفته، معمولاً نزدیک به ۵۵ درصد کودکان رنگ های شاد و پاستلی و ملایم را نسبت به رنگ های شاد و تند ترجیح داده اند.

اهمیت زیستی رنگ 
از آغاز جهان و تمدن، رنگ یک امر ضروری برای نشان دادن مسائل مختلف بوده است. مثلاً به وسیله ی رنگ محیط، حیوانات و انسان خود را استتار می کردند تا از حمله ی حیوانات وحشی در امان باشند. مدارک جمع آوری شده ی بشر، همواره حاکی از تأثیرات رنگ های خاص در افرادی است که بیماری های معینی دارند. گلداستین عکس العمل های تعدادی از بیماران را که تحت نورهای قرمز و سبز قرار گرفته اند، توسط ماشینی که عکس العمل مغز را در برابر این شرایط مشخص می کند، یادداشت کرد. میزان کارایی در نور سبز بسیار بالاتر از نور قرمز بوده است. مثلاً دست خط افراد در نور سبز نسبت به نور قرمز خیلی بیشتر به طبیعی نزدیک بوده است.علاوه بر این ها،برآوردها و تخمین هایی که افرادی در اتاقی با نور سبز داشتند، ( در مورد طول، وزن و زمان ) بسیار به واقعیت نزدیک تر بوده است.

میزان تحریک کنندگی رنگ های اصلی 
محققان به این نتیجه رسیده اند که درهنگام پخش نور قرمز، فشار خون و تنفس زیاد شده، درحالی که هنگام پخش نورآبی کاهش یافته است . نور قرمز، درد روماتیسم و آرتروز را کاهش می دهد و مجرای رگ های خونی را گشاد کرده و تولید حرارت در بافت های بدن می کند. بیرن مدعی شد که رنگ قرمز می تواند باعث شفا یافتن زخم ها شود. نورآبی برای پایین آوردن سردرد و فشار خون و آرامش برای افراد بی خواب مفید است. آزمایشات ثابت کرده که میزان تحریک کنندگی رنگ هایی که سرعت بالایی دارند، خصوصاً قرمز و زرد ( و انواع آن ) بالا است. جرالد گزارش کرد که تحریک کنندگی نورآبی روی دستگاه عصبی پاراسمپاتیک، بسیار کمتر از نور قرمز و سفید است. هوستمایر جاکوبز دریافت که محرک ترین رنگ، قرمز و بعد از آن سبز و زرد است و آبی کمترین محرک است. اساس بیشتر تحقیقات بر پایه ی میزان ضربان قلب است. وقتی محققان دیدند که در نورهای مختلف میزان ضربان تفاوت دارد و تناقضاتی در تعداد ضربان ها یافتند، به میزان محرک بودن رنگ ها پی برده اند . هم اکنون رابطه ی بین رنگ و احساسات درونی اثبات شده است.
ریچارد ورتمن یک کارشناس تغذیه در مرکز تکنولوژی ماساچوست می گوید بسیاری از آزمایشات تجربی نشان داده اند که رنگ های مختلف بر فشار خون و سرعت تنفس و همین طور بر میزان فعالیت مغز تأثیر می گذارند. بنابراین، رنگ ها امروزه در جهت بهبود بیماری های مختلف استفاده می شوند. ویلیام بک فیزیک دان و محقق برجسته ( در زمینه ی نور ) می گوید مدارک کمی مبنی بر پاسخ های روانی بر اساس نورهای رنگی مختلف موجود است، اما اطلاعات به دست آمده از یک رنگ، واکنش درونی مربوط به فشار خون، ضربان قلب و تنفس را دربردارد. او می گوید مطالعات شخصی اش باعث تشخیص دادن واکنش احساساست درونی افراد نسبت به رنگ های اصلی شده است. همچنین می گوید بهتر است که اجازه دهیم این مشاهدات ما را به سمت پیش بینی تأثیر درمانی این رنگ ها هدایت کنند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: